Điều trị eczema bằng thuốc fluocinolon acetonid: Lợi ích và nguy cơ!

Eczema khá phổ biến trong các bệnh da liễu, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống người bệnh. Các cách điều trị eczema hiện nay chủ yếu giảm nhẹ triệu chứng bệnh. Trong các thuốc chữa eczema, nhóm corticoid hay được sử dụng nhất. Fluocinolon acetonid là một hoạt chất điển hình. Vậy tác dụng của fluocinolon acetonid là gì? Nguy cơ tiềm ẩn của thuốc này ra sao?

Thuốc fluocinolon acetonid trong điều trị eczema

Eczema (còn gọi là chàm, viêm da cơ địa) là một bệnh viêm da mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng da đỏ, ngứa, bong tróc, có thể thấy vẩy. Có nhiều thể eczema khác nhau như: Viêm da tiết bã, viêm da dị ứng, viêm da tiếp xúc, viêm da đồng tiền và viêm da ứ đọng.

Hiện nay, nguyên nhân gây bệnh eczema chưa được hiểu rõ. Chỉ biết rằng, bệnh có liên quan đến di truyền. Mục tiêu điều trị là giảm triệu chứng của bệnh eczema và ngăn ngừa tái phát. Các thuốc hay được sử dụng trong điều trị eczema bao gồm: Thuốc chống viêm (nhóm corticoid), thuốc giảm ngứa (nhóm kháng histamin), thuốc điều hòa miễn dịch.

Trong đó, corticoid là thuốc chủ lực trong điều trị eczema. Fluocinolon acetonid là một loại corticoid hay được kê đơn cho người bị eczema. Vậy hoạt chất này có tác dụng gì? Khi sử dụng có gây ra tác dụng phụ nào không?

Lợi ích của fluocinolon acetonid trong điều trị eczema

Fluocinolon acetonid là một corticosteroid tổng hợp có nguyên tử fluor gắn vào nhân steroid. Tác dụng của thuốc trong bệnh eczema là do sự phối hợp của 3 cơ chế sau: Chống viêm, giảm ngứa và co mạch. Khi vào trong máu, thuốc sẽ gắn với thụ thể steroid. Tác dụng chống viêm là do thuốc làm ổn định màng lysosom của bạch cầu, ức chế tập trung đại thực bào trong các vùng bị viêm, giảm sự bám dính của bạch cầu với nội mô mao mạch, giảm tính thấm thành mao mạch, giảm những thành phần bổ thể và kháng histamin. Khi dùng tại chỗ, thuốc hấp thu đáng kể tại các vùng da bị mất lớp keratin như trong bệnh eczema.

Tùy theo mức độ thấm, tình trạng da chỗ bôi, lượng thuốc mà fuocinolon acetonid có thể được hấp thu nhiều hay ít. Thậm chí, sau khi rửa da, thuốc có thể vẫn được hấp thu trong một thời gian dài, có thể do thuốc vẫn còn tích tụ trong lớp sừng. Sau khi bôi thuốc, fluocinolon acetonid sẽ phân bố vào da, một lượng nhỏ vào hệ tuần hoàn và chuyển hóa qua gan, thận.

Thuốc chủ yếu được dùng ngoài để chữa các bệnh ngoài da, trong đó có eczema, viêm da cơ địa (viêm da tiết bã, viêm da dị ứng, viêm da tiếp xúc).

Nguy cơ tiềm ẩn của fluocinolon acetonid

Cũng như các thuốc khác trong nhóm corticoid, fluocinolon acetonid có thể gây ra tác dụng không mong muốn khi sử dụng, chẳng hạn như:

- Hay gặp: Teo da, rạn da, viêm da mặt (khi bôi lên mặt), dát sần, trứng cá đỏ, nhiễm khuẩn thứ phát, quá mẫn.

- Ít gặp: Suy vỏ tuyến thượng thận, rậm lông, mẫn cảm. Khi có dấu hiệu của suy vỏ tuyến thượng thận (yếu, mệt mỏi, huyết áp thấp), nên ngừng thuốc, giảm số lần bôi hoặc thay bằng các corticosteroid khác có tác dụng yếu hơn.

Ngoài ra, nếu bôi thuốc trong thời gian dài, trên diện rộng, các tác dụng phụ sẽ dễ xảy ra và nghiêm trọng hơn.

Vì vậy, thuốc không được sử dụng cho người bị mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào, người bị mụn trứng cá đỏ, hăm bẹn hoặc nhiễm khuẩn da do virus, vi khuẩn, nấm...

Sử dụng fluocinolon acetonid lâu dài có thể gây teo da, rạn da

Thận trọng khi sử dụng fluocinolon acetonid

Khi dùng fluocinolon acetonid trên mảng da rộng, người bệnh không nên băng kín vì sẽ có nguy cơ bị nhiễm độc toàn thân. Với bệnh eczema bội nhiễm, không nên bôi thuốc khi chưa sử dụng kháng sinh bởi có thể làm tình trạng nhiễm trùng bị lan rộng.

Trẻ em là đối tượng dễ bị tác dụng phụ của thuốc. Nguyên nhân là da của trẻ còn mỏng, yếu nên thuốc dễ hấp thu qua da vào trong máu. Trẻ dễ có nguy cơ bị suy tuyến thượng thận với các biểu hiện như chậm lớn. Do vậy, các bậc phụ huynh nên cân nhắc thật kỹ khi sử dụng cho trẻ em. Nếu bắt buộc phải dùng, chỉ nên bôi fluocinolon acetonid với liều tối thiểu, trên một diện tích da hẹp để hạn chế tác dụng phụ.

Bên cạnh trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cũng là những đối tượng cần chú ý. Chỉ nên dùng với liều thấp nhất và trong thời gian ngắn để điều trị eczema trên các đối tượng này.