Viêm da cơ địa là tình trạng viêm da mạn tính, trong đó các tổn thương đặc trưng bởi tình trạng đỏ, ngứa và bong vảy. Cho đến nay, việc điều trị viêm da cơ địa mới chỉ dừng lại ở việc giảm các triệu chứng và phòng ngừa các đợt bùng phát của bệnh, chứ chưa chữa được tận gốc căn nguyên của bệnh. Bài viết này sẽ trình bày về phác đồ điều trị viêm da cơ địa hiện nay.
Phác đồ điều trị viêm da cơ địa là gì?
Viêm da cơ địa là bệnh mạn tính tiến triển từng đợt, thường bắt đầu ở trẻ nhỏ với đặc điểm là ngứa và có tổn thương dạng chàm. Bệnh thường xuất hiện ở những người có tiền sử bản thân hay gia đình mắc các bệnh dị ứng như: Hen, viêm mũi xoang dị ứng, sẩn ngứa, dị ứng thuốc, mày đay.
Các yếu tố thúc đẩy viêm da cơ địa bùng phát bao gồm yếu tố môi trường và yếu tố di truyền
Yếu tố môi trường:
- Ô nhiễm môi trường.
- Các dị nguyên có trong bụi nhà, lông súc vật, quần áo, đồ dùng gia đình…
Yếu tố di truyền:
Bệnh viêm da cơ địa chưa xác định được rõ ràng do gen nào đảm nhiệm. Khoảng 60% người lớn bị viêm da cơ địa có con bị bệnh này, nếu cả bố và mẹ cùng bị bệnh thì con đẻ ra sẽ có nguy cơ mắc bệnh là 80%.
Phác đồ điều trị viêm da cơ địa (atopic dermatitis)
Nguyên tắc điều trị:
- Dùng thuốc chống khô da, dịu da, dưỡng ẩm.
- Sử dụng kháng sinh trong đợt bội nhiễm.
- Chống viêm.
- Tư vấn cho người bệnh và gia đình biết cách hỗ trợ điều trị và phòng bệnh.
Điều trị cụ thể:
- Tắm hàng ngày bằng nước ấm với xà phòng có tính kiềm nhẹ.
- Sau khi tắm luôn dùng các sản phẩm dưỡng ẩm da.
- Thuốc bôi corticoid được dùng nhiều trong hỗ trợ điều trị viêm da cơ địa. Trẻ nhỏ dùng loại hoạt tính yếu như: Hydrocortison 1 - 2,5%. Trẻ lớn và người lớn dùng loại có hoạt tính trung bình: Desonide, clobetasone butyrate. Với những tổn thương liken hóa, vị trí da dày có thể dùng loại corticoid hoạt tính mạnh hơn như clobetasol propionate.
Lưu ý: Với tổn thương vùng da mỏng, nhạy cảm như mặt thì chỉ nên dùng thuốc mỡ corticoid có hoạt tính nhẹ hơn, ngắn ngày; còn vùng da dày, liken hoá thì dùng loại mạnh hơn để giảm ngứa, giảm viêm. Trong quá trình điều trị, cần tính liều lượng thuốc bôi trong 1 tuần và giảm liều một cách từ từ.
- Có thể dùng mỡ kháng sinh hoặc mỡ corticoid có thêm kháng sinh để chống nhiễm khuẩn.
- Một số thuốc làm ẩm da như urea, petrolatum.
- Thuốc bạt sừng bong vảy như mỡ salicylate, ichthyol, chrysophanic.
- Thuốc ức chế miễn dịch tacrolimus rất hiệu quả đối với viêm da cơ địa, tuy nhiên thuốc đắt tiền và hay gặp kích ứng da trong thời gian đầu sử dụng.
- Thuốc kháng histamin H1: Chlorpheniramin 4mg × uống 1- 2 viên/ngày. Fexofenadin 180mg × uống 1 viên/ngày. Cetirizin 10mg × 1 viên/ngày.
- Thuốc kháng sinh dùng để chống nhiễm khuẩn (các chủng vi khuẩn như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn) thuộc nhóm cephalosporin thế hệ 1 là tốt nhất cho bệnh viêm da cơ địa. Người bệnh có thể được kê đơn một đợt từ 10 - 14 ngày.
- Corticoid uống: Có thể được chỉ định trong thời gian ngắn khi bệnh bùng phát nặng. Một lưu ý rất quan trọng đó là không dùng thuốc kéo dài vì có thể gây ra những phản ứng phụ nguy hiểm như sưng phù, suy tuyến thượng thận, loét dạ dày, teo da... Thuốc corticoid uống hay được kê đơn đó là prednisolon 5mg × 2 - 4 viên/ngày × 7 ngày.
- Một số thuốc khác có thể được chỉ định trong viêm da cơ địa như là cyclosporin, methotrexate.
Dược sĩ Đoàn Thu